21 Μαρτίου 2015

Οι άξονες της «νέας» συμφωνίας

Η  επταμερής συνάντηση (Μέρκελ, Ολάντ, Τσίπρας, Τουσκ, Γιούνκερ, Ντράγκι και Ντάισελμπλουμ) στο περιθώριο της συνόδου κορυφής στις Βρυξέλλες και η δευτεριάτικη συνάντηση μετά γεύματος
εργασίας των Μέρκελ και Τσίπρα στο Βερολίνο έχει διαμηνυθεί από την καγκελαρία ότι δεν μπορεί να υποκαταστήσουν ούτε την αξιολόγηση του μνημονίου ούτε τη λειτουργία των τριών θεσμών των δανειστών.
 
Επισήμως η σκιά της αξιολόγησης θα πέφτει πάνω και από τις δύο συναντήσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα τις καθορίσει αυστηρά ή ότι τα γερμανικά αυτιά θα είναι θεόκλειστα. Χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Γερμανίας Στέφεν Ζάιμπερτ σημείωσε ότι τα θέματα της συνάντησης στο Βερολίνο είναι αυτονόητα, αλλά πρόσθεσε ότι «δεν μπορώ όμως να προβλέψω τι θέματα θα θέλει να θέσει ο Έλληνας πρωθυπουργός».
 
Χθες επίσης ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Μισέλ Σαπέν είπε μια φράση με ιδιαίτερο νόημα καθώς, καλώντας ουσιαστικά Ελλάδα και Γερμανία να κατεβάσουν τους τόνους της δημόσιας αντιπαράθεσης, σημείωσε: «Σε αυτόν τον τομέα συμβαίνουν ατυχήματα όταν κανείς χάνει τον έλεγχο των λόγων του και όχι όταν δεν τηρούνται κάποιοι κανόνες».
 
Εξ ίσου βαριά σκιά όμως θα ρίχνει και η πιστωτική ασφυξία με τον βαρύ περιορισμό της ελληνικής ρευστότητας εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
 
Άγνωστη κατάληξη
 
Η διαπραγμάτευση, αλλά και η ελληνογερμανική σύγκρουση, λοιπόν, συνεχίζονται με άγνωστη κατάληξη. Προκειμένου να αποκτήσουμε την ευκρινέστερη δυνατή εικόνα, το «Ποντίκι» μίλησε κατ’ επανάληψη αυτές τις μέρες με έναν εκ των Ελλήνων τεχνοκρατών που συμμετείχαν στη διαπραγμάτευση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με τους εταίρους - δανειστές για την επίτευξη της συμφωνίας της 20ής Φεβρουαρίου, καθώς και για την εφαρμογή της. Σύμφωνα λοιπόν με όσα μας είπε:
 
1 Από την πρώτη συνάντηση Βαρουφάκη - Ντάισελμπλουμ στην Αθήνα η ελληνική κυβέρνηση ξεκαθάρισε ότι αμφισβητεί τη διαδικασία της αξιολόγησης στο πλαίσιο του μνημονίου και δήλωσε έτοιμη να διαπραγματευτεί μια νέα συμφωνία, η οποία θα της επιτρέπει και να είναι συνεπής με τις προεκλογικές της εξαγγελίες και να εκπληρώσει τις δανειακές υποχρεώσεις της χώρας. Κοινώς, η ελληνική κυβέρνηση αμφισβήτησε τη νομική - λογιστική αντιμετώπιση του ελληνικού προβλήματος και ζήτησε πολιτική διευθέτηση.
Η απάντηση των δανειστών ήταν (και είναι) η οχύρωση πίσω από τα νομικά κείμενα της δανειακής σύμβασης και του μνημονίου που έχουν υπογράψει οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Τα εν λόγω κείμενα προσφέρουν στους δανειστές ισχυρότατα νομικά επιχειρήματα, τα οποία τους επιτρέπουν να διατηρούν ασφυκτικό έλεγχο επί των ελληνικών κυβερνήσεων για αποφάσεις που συνεπάγονται δημοσιονομικό κόστος και όχι μόνο. 
Γι’ αυτό η θέση των δανειστών είναι ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα και, για να συνεχίσει να υλοποιείται, επιβάλλεται από ελληνικής πλευράς η τήρηση των συμφωνηθέντων και ο ενδελεχής έλεγχός τους.
Χρειάστηκαν η συνεδρίαση τριών Eurogroup και μαραθώνιες διαβουλεύσεις για να καταλήξουν η ελληνική κυβέρνηση και οι δανειστές στη δημιουργικά (;) ασαφή συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου. Βασικός στόχος της συμφωνίας ήταν να προσφέρει στις δύο πλευρές επιχειρήματα «νίκης». 
♦ Οι δανειστές προβάλλουν ότι η ελληνική κυβέρνηση αποδέχεται την υφιστάμενη δανειακή σύμβαση. 
♦ Η κυβέρνηση προβάλλει ότι δεν αποδέχεται το μνημόνιο που συνοδεύει την εν λόγω δανειακή σύμβαση. 
Καθώς είναι σαφές ότι δανειακή σύμβαση και μνημόνιο αποτελούν δύο συνδεδεμένα με ισχυρό τρόπο κείμενα, οι δύο πλευρές συμφώνησαν «δημιουργικά ασαφώς» η μεν ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει στην υλοποίηση ενός προγράμματος (επιστολή Βαρουφάκη), οι δε δανειστές να προσεγγίσουν με ελαστικό τρόπο την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, ώστε να συνεχιστεί το χρηματοδοτικό πρόγραμμα προς την Ελλάδα μέχρι τον Ιούνιο, οπότε όλα θα είναι έτοιμα για μια νέα συμφωνία της χώρας με τους δανειστές της στη βάση ενός νέου μείγματος πολιτικής.
Η συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου, ωστόσο, άρχισε να υπονομεύεται καθώς τα τεχνικά κλιμάκια των δανειστών, προφανώς κατόπιν πολιτικών εντολών, θέλησαν να ολοκληρώσουν την αξιολόγηση του προγράμματος στη βάση των δεσμεύσεων του μνημονίου που είχαν αποδεχτεί οι προηγούμενες κυβερνήσεις της χώρας. Οι διαβουλεύσεις σε αυτό το επίπεδο (τεχνικών κλιμακίων) και με αυτόν τον τρόπο (στη βάση των δεσμεύσεων του μνημονίου) ροκάνισαν χρόνο μέχρι που οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο.
5 Το ροκάνισμα του χρόνου από την πλευρά των δανειστών δημιουργεί ασφυκτική πίεση στην ελληνική κυβέρνηση καθώς η χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας γίνεται με το σταγονόμετρο. Ο εκβιασμός των δανειστών προς την ελληνική κυβέρνηση διατυπώνεται σαφέστατα: ή συνεχίζετε την εφαρμογή του μνημονίου ή θα οδηγηθείτε σε οικονομική ασφυξία.
6 Η απάντηση της κυβέρνησης είναι να επαναφέρει σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο το ελληνικό πρόβλημα με την επταμερή διάσκεψη που επεδίωξε και πέτυχε να έχει ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας σήμερα στο περιθώριο της συνόδου κορυφής στις Βρυξέλλες και τη Δευτέρα στο Βερολίνο με τη Μέρκελ.
7 Στις υψηλού πολιτικού επιπέδου επαφές του ο πρωθυπουργός αναμένεται να επαναλάβει τη διάθεσή του για έναν έντιμο συμβιβασμό και την αποφασιστικότητά του να αποκρούσει μια απαίτηση για υποταγή άνευ όρων. 
8 Αυτά που θα μπορούσε να «προσφέρει» ο Αλέξης Τσίπρας σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο στις συναντήσεις του με τους δανειστές είναι ήδη διατυπωμένα: φορολογικός νόμος, αύξηση ΦΠΑ σε κάποια νησιά, οργανικός νόμος για τον προϋπολογισμό, δημοσιονομικό συμβούλιο, απελευθερώσεις επαγγελμάτων και ολοκλήρωση κάποιων αποκρατικοποιήσεων.
Το ερώτημα που λογικά θα απαντηθεί μετά τις συναντήσεις του πρωθυπουργού σήμερα στις Βρυξέλλες και τη Δευτέρα στο Βερολίνο είναι αν οι δανειστές επιθυμούν έναν έντιμο συμβιβασμό ή αν τελικά στόχος τους είναι η ρήξη και η πτώση της κυβέρνησης...